6 dagen Tongar

Hoogtepunten

Tongar is gelegen in Nagari Aia Gadang in west-Sumatra, Indonesië.

In februari 1954 werd het Tongar dorp gevormd, dit dorp was gevuld met Javaanse mensen die uit Suriname transmigreerden. De taal die door de Tongar gemeenschap wordt gesproken is tot op heden Javaans.

Honderden Javanen werden vanaf het jaar 1890 naar Suriname gestuurd en geplaatst op de grootste suikerrietplantage van Suriname. Tussen 1890 en 1916 kwamen er gemiddeld 700 Javanen per jaar naar Suriname. Het aantal vermenigvuldigde zich totdat het in de jaren 1930 opliep tot 30.000 mensen.

Toen de echo's van de Indonesische onafhankelijkheid Suriname bereikten, was er een verlangen om terug te keren naar hun vaderland, dus in februari 1954 arriveerden 300 families, circa 1200 mensen in Tongar met het schip Lengkoeas. Na aankomst stichtten een groep het dorp Tongar en anderen verspreidden ze zich over heel Sumatra en zelfs naar Java, omdat sommige van hen vonden dat ze niet geschikt waren om als boeren te werken. Sommigen gingen werken als mijnwerkers in Sawahlunto, sommigen naar Pakan Baru en sommigen naar Medan enz.

Het verhaal van Tukirah

Tukirah werd op 21 juli 1945 in Suriname geboren. Op 14 februari 1954 kwam de kleine Tukirah met haar ouders aan in Desa/Jorong Tongar Nagari Lingkuang Aua. Tukirah is de 2^e generatie van de families die vanuit Java naar Suriname werden gestuurd.

Tukirahs vader, genaamd Kartosuntono, werd door de Nederlandse koloniale overheid naar Suriname gebracht als landarbeider. De arbeiders werden tewerkgesteld in suikerrietvelden, koffieplantages, zoete aardappelvelden en maïsvelden samen met volkeren uit andere koloniën, zoals Afrika en India. Het was op deze plantage waar de ouders van Tukirah elkaar ontmoetten. Uit hun huwelijk werden 5 kinderen geboren en Tukirah was de 2^e van 5 kinderen.

Toen er een aanbod was om terug te keren naar Java, bracht de heer Kartosuntono met vreugde zijn familie terug naar Indonesië. In Suriname werd beloofd dat ze zouden worden teruggestuurd naar Java, maar dit bleek Tongar te zijn. Op dat moment was het aantal erg groot, ongeveer 1000 mensen die gerepatrieerd werden per schip. De lengte van de reis van Suriname naar Indonesië duurde ongeveer een maand. Op dat moment was Tukirah nog maar 10 jaar oud en zij werd samen met haar broers en zussen met twee schepen meegenomen. Op de vraag hoe ze zich voelde toen ze in Indonesië aankwam, zei Tukirah spontaan: "Wauw, heel blij, vooral als Indonesische, natuurlijk heel blij." Vanaf de haven Teluk Bayur werden we met de auto naar Tongar gebracht, herinnerde Tukirah zich. Tongars toestand was toen vrij goed en ordelijk. Het huis was vrij hoog gebouwd, omdat er veel wilde dieren leefden, vooral tijgers en beren en er woonden geen andere bewoners. Overdag bewerkten haar ouders en andere expats het land en plantten ze kokosnoten, jackfruit, mango's, maar ook zoete aardappelen, ananas en avocado's.

We vroegen ook naar de opleiding van Tukirah, want ze was 10 jaar oud toen ze Suriname verliet. Tukirah antwoordde dat ze geen tijd had om daar naar school te gaan. Daarnaast was ze bang voor negers en Indiërs wiens zwarte lichamen groot waren. De Javaanse mensen waren bang om zich met hen te mengen, zoals Tukirah zich haar verleden herinnerde. Tukirah ging naar de Volksschool in Tongar en maar tot klas 4, omdat er geen geld was en de toekomst onzeker was in die tijd. Alles was ver weg en er was geen vervoersmiddel. Er waren hooguit 10 mensen in die tijd die fietsen hadden herinnerde zij zich.

Tukirah trouwde in 1960 met de heer Tumber, een transmigratie ingezetene uit Ponorogo in Ophir. Uit hun huwelijk zijn ze gezegend met 6 kinderen, 20 kleinkinderen en 8 achterkleinkinderen. De oudste zoon, genaamd Tukiman, werkt nu bij PT Semen Padang en de andere 5 zijn boeren. Tukirah en de heer Tumber wonen nog maar met z'n tweeën thuis. Zij ziet er sterk en fris uit en haar man is op 75-jarige leeftijd ook nog steeds sterk. Als expats leven ze heel gelukkig, vooral op hun oude dag. Op de vraag of ze spijt had om terug te keren naar Indonesië, zei Tukirah "geen spijt, tenslotte is Indonesië mijn vaderland". In Suriname boerden we ook, alle erven werden bepland met bonen en zoete aardappelen, maar het was niet bekend waar de oogst naartoe zou gaan. Hier kregen we een huis en land en de oogst is voor ons. Bovendien blijft het principe van de Javaanse "mangan ora mangan" zich verzamelen en op de vraag over de huidige ontwikkeling is Tukirah erg blij. Vroeger was het hier rustig, er waren geen voertuigen die heen en weer reden en het was moeilijk om ergens te komen. Toen gingen we 1 keer per week naar de Simpang Empat markt met tuinproducten op een schouder, soms met een pedati, maar nu is het gemakkelijk om overal naar toe te gaan.

Het blijkt dat Tukirah en haar man vorig jaar zijn broer in het dorp Ponorogo hebben bezocht. Ze vertelde over het nemen van een auto van thuis, reizen met het vliegtuig en het nemen van een andere auto naar het huis van zijn broer in Ponorogo. De ontwikkeling is erg gevorderd en meneer Tumber wordt zelfs vaak met auto's en motoren opgehaald door mensen voor een massage. De kinderen en kleinkinderen communiceren ook vaak via mobiele telefoons. We zijn blij met de huidige regering voor het opbouwen van "Mijn Vaderland Indonesië", zeiden ze allebei. Wat is de laatste boodschap aan de jonge generatie van Indonesië? Hij adviseerde: “ijverig studeren en werken en altijd respect tonen aan je ouders”. Een eenvoudige en simpele boodschap, maar vol betekenis.

Bezoek Tongar (Desa Suriname)

Tongar kan bezocht worden vanuit Bukittinggi en Padang. Er zijn rechtstreekse vluchten vanaf Medan en Jakarta naar de luchthaven Minangkabau, Padang. Het is ook mogelijk om het dorp Tongar te bezoeken vanuit Siporok en Padang Sidempuan tijdens een rondreis vanuit noord-Sumatra.